Kan jij nog zonder je smartphone? Ik niet. Ik heb duidelijk een smartphoneverslaving. Ik gebruik mijn telefoon de hele dag. In combinatie met het internet vind ik het een van de beste uitvindingen ooit en daar maak ik goed gebruik van.
Je kan een smartphone of mobiele telefoon letterlijk voor alles gebruiken. Je onderhoudt eenvoudig al je sociale contacten en hebt alle informatie die je zoekt in slechts één zoekopdracht van je verwijderd. Je smartphone is jouw toegangspoort naar de rest van de wereld.
Ik ben niet de enige. Nederland is koploper in smartphonegebruik. We zitten met z’n allen meer dan een maand per jaar op onze smartphone. Onze smartphone is een onmisbaar onderdeel in ons leven.
De enorme kracht van de smartphone brengt een keerzijde met zich mee. Het speelt zo goed in op onze behoeftes dat verslaving op de loer ligt. Tijdens mijn onderzoek voor dit artikel, kwam ik erachter dat ik bestempeld mag worden als ‘smartphoneverslaafde’. Het kan zomaar zijn dat jij hiervoor ook in aanmerking komt.
Wat is een smartphoneverslaving?
Voordat we kijken of je last hebt van een smartphoneverslaving moeten we eerst antwoord geven op de vraag: wat is een (smartphone)verslaving? Verslavingszorg Noord Nederland is de definitie van een verslaving:
Een onweerstaanbare behoefte om middelen te gebruiken, onafhankelijk van de lichamelijke behoefte. Verslaving betekent afhankelijkheid.
Als we dit voor een smartphone beschrijven wordt dat:
Een onweerstaanbare behoefte om je smartphone te gebruiken.
Voor het vaststellen of iemand verslaafd is, wordt gekeken naar een aantal signalen. Ik heb deze signalen specifiek vertaald naar het smartphonegebruik. Durf je het aan om erachter te komen of je verslaafd bent aan je smartphone? Laten we naar de 5 signalen kijken.
1. Je kan niet zonder je smartphone
Het klinkt logisch dat je verslaafd bent als je niet zonder kan. Maar heb jij je dit wel eens serieus afgevraagd als het om je smartphone gaat?
Het is een van de belangrijkste signalen om te bepalen of iemand verslaafd is. Iemand die bijvoorbeeld geen dag zonder alcohol kan, wordt bestempeld als een alcoholist. Dan mogen we er vanuit gaan dat iemand die geen dag zonder telefoon kan, in aanmerking komt voor een smartphoneverslaving.
Laten we dit eens concreet maken. Lukt het jou een week je smartphone uit te zetten en weg te leggen?
Is dat te extreem? Wat dacht je dan van twee volle dagen?
Ik denk dat de meeste mensen het een onmogelijke opdracht vinden. Zelfs een dag is voor veel mensen al een onmogelijke opdracht. Laat dit al een belangrijk signaal voor je zijn dat je misschien afhankelijker bent dan je denkt.
2. Je hebt last van ontwenningsverschijnselen zonder je smartphone
Stel je neemt je voor een dag geen smartphone te gebruiken. Merk je hier iets van? Veel mensen krijgen last van ontwenningsverschijnselen. Een belangrijk signaal dat ze verslaafd zijn.
Wat voor verschijnselen heb ik het dan over? Waar ik zelf last van heb, is dat ik onterecht mijn mobiel hoor of voel trillen, terwijl er in werkelijkheid niets gebeurt. Dit is een bekend fenomeen, het heeft zelfs een naam: het Phantom Vibration Syndrome
Ik heb hier zelfs last van tijdens het schrijven van dit artikel. Ik dacht dat ik werd gebeld, maar dit bleek een achtergrondgeluid van mijn muziek te zijn. Herken je dit? Constant het gevoel dat je gebeld wordt of een bericht binnenkrijgt?
3. Je smartphonegebruik levert gevaarlijke situaties op
Wees eens eerlijk. Gebruik jij stiekem je smartphone tijdens het rijden?
Het is geen geheim dat veel mensen de smartphone gebruiken tijdens het rijden. De overheid is sinds enkele jaren bezig met campagnes en wetten om het gebruik terug te dringen. Zo is het inmiddels verboden op je fiets je telefoon te gebruiken.
Ondanks dat we weten dat het gevaarlijk is pakken we onze smartphone erbij. En waarom? Een antwoord op een whatsappje? Is dat het risico echt waard?
Zelf maak ik mij hier wel eens schuldig aan op de fiets. Ik denk dan al snel: “wat kan het kwaad even te kijken”? Dat argument lijkt alleen op wat verslaafden gebruiken. Zo herken je vast de uitspraak wel: “Wat kan één sigaret nou kwaad?” Misschien niet zoveel, maar wat als het een verslaving is en je het steeds vaker doet? Dan is het afwachten tot het mis gaat.
4. Je wilt je smartphone minder gebruiken, maar het lukt niet
Een belangrijke factor voor verslaafden is dat ze willen stoppen, maar dat het ze niet lukt. Dit is niet anders voor het gebruik van een smartphone.
Gebruik jij je smartphone precies zoveel als je wilt?
Volgens onderzoek gebruiken we onze smartphone gemiddeld 2,5 uur per dag. Benieuwd hoeveel jij je mobiele telefoon gebruikt? Je kan het tegenwoordig eenvoudig inzichtelijk maken. Veel telefoons hebben een standaard functie waarmee je jouw smartphone gebruik inzichtelijk maakt. Hier zijn apps voor, zoals rescuetime. Hiermee maak je direct inzichtelijk hoeveel (en hoe) jij je tijd besteedt aan je smartphone.
Lukt het je om je smartphone gebruik te verminderen als je dat wilt? Heb je het al vaker voorgenomen te minderen en is dat tot nu toe mislukt? Een belangrijk signaal dat je verslaafd bent.
5. Je gebruikt je smartphone ondanks dat het (sociale) problemen geeft
We leven in een maatschappij waarin klachten zoals stress en zelfs burn-outs steeds vaker voorkomen. We staan altijd ‘aan’. De smartphone is daarvan een belangrijke oorzaak, als het al niet de belangrijkste is. We krijgen een constante stroom van informatie, berichten en telefoontjes binnen. Voor ons gevoel mogen we hiervan geen rust nemen.
Wat we veel om ons heen zien, zijn sociale problemen. Meer aandacht voor de telefoon dan voor de mensen direct om je heen. Deze aandacht is extra groot voor Social Media. Een constante drang erbij te willen horen en leuk gevonden te worden door de hele wereld. En dat voor mensen die we niet eens kennen.
Waarschijnlijk hoef ik je niet te vertellen dat je smartphone je stress kan brengen. Je weet dat je meer aandacht moet bieden aan de mensen direct om je heen. Blijf je toch je telefoon gebruiken ondanks deze problemen?
Help! Ik heb een smartphoneverslaving. Wat nu?
Ik denk dat je inmiddels door hebt dat veel mensen verslaafd zijn aan hun smartphone. Voordat je in paniek raakt: de hele wereld heeft hier last van. En dat is niet gek, we leven nu eenmaal in een maatschappij waarin onze smartphone een belangrijk onderdeel is. Onze mobiele telefoon zien we bijna als een eerste levensbehoefte.
Een afhankelijkheid betekent niet direct dat het een probleem moet geven. Zo zijn we afhankelijk van eten en leven we in een maatschappij waar altijd een overvloed aan eten beschikbaar is. Dit kan net zo goed voor problemen zorgen. Er zijn genoeg mensen die hier goed mee om kunnen gaan.
Als je goed wil blijven omgaan met je smartphone, dan adviseer ik je de volgende twee stappen:
Stap 1: bewust smartphoneverslaafd worden
De eerste stap is bewust zijn van onze verslaving. Als we niet bewust zijn dat we verslaafd of afhankelijk zijn, dan kunnen we er niets tegen doen. We creëren op die manieren problemen voor onszelf en anderen. Iets wat ongemerkt steeds meer uit de hand kan lopen.
We moeten bewust smartphone verslaafd worden. Met de vijf signalen hierboven hoop ik dat je dat bewustzijn hebt gekregen.
Mocht je nog niet overtuigd zijn, dan is het goed je smartphonegebruik inzichtelijk te maken. Hiervoor heb je misschien al een app op je telefoon. Zo niet, dan kan je bijvoorbeeld rescuetime downloaden. Hiermee maak je elke minuut van je smartphone gebruik inzichtelijk.
Stap 2: Word weer de baas over je Smartphone
De tweede stap is leren hoe jij de baas wordt over jouw smartphone. In de kern komt het hierop neer:
Zorg dat jij je smartphone beheerst en laat je smartphone nóóit jou beheersen.
Wil je hiermee aan de slag? Lees dan mijn artikel: “5 unieke tips om je smartphone de baas te zijn“, waar ik mijn tips deel over het omgaan met je smartphone.
