Welke doelen stel jij voor jezelf? Ik gok dat je hier wel eens over nadenkt. Voorbeelden van doelen stellen komen we namelijk overal tegen. Van winst die behaald moet worden voor een bedrijf tot een doel voor jezelf om af te vallen. Het lijkt erop dat onze wereld draait om doelen stellen.
Tijdens mijn opleiding werd mij al verteld dat doelstellingen noodzakelijk zijn. Deze moesten vooral SMART (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden) zijn. Hier kreeg ik de kriebels van. Een acceptabel en realistisch doel? Als ik naar dat advies had geluisterd was ik nooit met deze website begonnen. Toch geloofde ik wel dat doelen stellen belangrijk moet zijn. Iedereen heeft het er tenslotte over.
De afgelopen jaren heb ik meerdere doelen afgevinkt. Alleen een veel groter deel van mijn doelen heb ik nooit behaald. Had dat te maken met de manier waarop ik doelstellingen maakte? Nee. Ik heb vage doelen behaald en met SMART doelstellingen glansrijk gefaald.
Het is mij inmiddels duidelijk dat we doelstellingen belangrijker maken dan ze zijn. Ik kwam erachter dat het een illusie is dat doelen belangrijk zijn voor een succesvol leven. Helaas is het zelfs zo dat doelen stellen een gevaar kan zijn. Zo zijn er drie gevaren als je doelen belangrijk maakt.
Gevaar 1. Niet beseffen dat falers dezelfde doelen hebben als succesvolle mensen
Als het gaat om doelen stellen dan horen we alleen de succesverhalen. Mensen die een groot doel hadden en deze hebben behaald. Ze vertellen het aan iedereen die het wil horen. Het gevaar hiervan is dat we een verband gaan zien tussen doelen stellen en succes.
Wat we vergeten is dat een veel grotere groep hetzelfde doel had en faalde. Hun verhaal krijgen we niet te horen. Denk eens aan talentenjachten. We herinneren ons de winnaar. Bijvoorbeeld hoe een zangeres als jong meisje het doel had om wereldster te worden en het nu is gelukt. Alle verhalen van de verliezers zijn snel vergeten. Ook dat zij precies hetzelfde doel hadden als de wereldster.
Gevaar 2. Doelen werken je geluk tegen
Doelstellingen brengen nog een probleem met zich mee. Een doelstelling zit altijd je geluk in de weg. We snappen allemaal dat het ons ongelukkig maakt als we een doel niet behalen. Maar hoe zit het met alle tijd die we investeren voordat we een doel behalen?
Op het moment dat we een doel stellen, verschuiven we direct ons geluk vooruit. We zeggen: als ik X behaal, dan ben ik gelukkig! Geluk ligt daarmee altijd in de toekomst. En als we ons doel eindelijk behalen, dan volgt er al snel een nieuw doel. Het lijkt een onmogelijke race om te winnen.
Daar komt nog bij dat we afhankelijk zijn van omstandigheden of we een doel wel of niet behalen. We kunnen ons nog zo hard inzetten, maar als de omstandigheden tegenwerken dan redden we het niet.
Wat als je wel je doel behaalt. Dat moet toch wel geluk brengen? Dan moet ik je helaas teleurstellen. Zelfs als we het doel wél behalen, dan nog worden we daar niet gelukkiger van. Dat is inmiddels aangetoond en wordt “the arrival fallacy” genoemd.
Laten we het voorbeeld van een talentenjacht er weer bij pakken. Op de winnaar na behaalt niemand het doel. Voor de deelnemers is het statistisch gezien zeker dat ze hun doel niet behalen. Als zij alles laten afhangen van hun doel dan verzekeren ze zichzelf van negatieve emoties.
Zelfs voor de winnaar is het geluk kort als die zich alleen richt op het doel. Tientallen afleveringen duurt de wedstrijd en de prijsuitreiking is de laatste tien minuten. Geen enkele deelnemer wordt er gelukkiger van door volledig op het doel te richten.
Gevaar 3. Doelen verspillen je tijd
SMART doelen stellen is een onderdeel dat ik kreeg op mijn opleiding. Ik kan mij herinneren dat ik hier colleges over kreeg en het onderdeel was van mijn tentamen. Natuurlijk is het belangrijk om te leren hoe je op een goede manier doelen stelt. Dit brengt wel een probleem met zich mee.
In onze maatschappij gaat een groot deel van onze tijd naar het opstellen van doelen. Wat is het gevolg hiervan? Hoe meer tijd je besteedt aan doelen, hoe minder tijd je hebt om aan je doel te werken.
Doelen zorgen niet alleen voor een directe vermindering van je tijd. Doelen zorgen er ook voor het idee dat je minder tijd hebt. Als doelen een belangrijk onderdeel zijn in je leven dan duurt het leven kort. Je leeft van doel tot doel.
Zelf heb ik dit vaak meegemaakt. In mijn hoofd was ik constant bezig met mijn doelen. Altijd bezig met de toekomst. Wat er vandaag gebeurde was niet belangrijk, zolang ik mijn doel in de toekomst behaalde. Op die manier hadden de dagen zelf geen betekenis en verliepen ze snel.
Het alternatief voor doelen stellen
Ik heb je inmiddels laten zien wat de gevaren zijn van doelen stellen. Moet je dan helemaal geen doelen meer stellen? Jawel, doelen hebben hun plek. Het doel zelf is alleen geen enkele garantie of je er komt.
Wat dan wel? Het klinkt misschien wat suf, maar je (dagelijkse) gewoontes zijn de belangrijkste factor voor het behalen van je doelen. Wat jij vandaag doet, bepaalt hoe jouw morgen eruit ziet. Een doel is veel minder belangrijk dan gewoontes.
Stel je een topsporter voor. Het doel van een topsporter is om de beste te zijn. Hoe wordt dit bereikt? Door de juiste dagelijkse training, voeding en rust. Wat denk je dat er gebeurt als de topsporter niet langer focust op het doel en alleen nog op de juiste gewoontes? Wordt de kans dan kleiner om te winnen? Waarschijnlijk heeft dit weinig effect.
Wat denk je dat er gebeurt als de topsporter alleen nog focust op het doel en niet meer op de juiste gewoontes? Als de gewoontes van de topsporter minder worden, dan wordt de kans kleiner om te winnen.
Conclusie? Gewoontes zijn de belangrijkste factor voor succes. Doelen bepalen de richting die je op wil, gewoontes brengen je waar je moet zijn.
Het gaat om systemen in je dagelijks leven. Hoe deel jij je weken en dagen in? Wat zijn je dagelijkse activiteiten? Als jij elke dag doet wat je moet doen, dan kom je vanzelf op de plek waar je moet zijn. Dat is de enige manier om een doelstelling te behalen.
Voor de drie problemen van doelen stellen bieden gewoontes de drie oplossingen:
- Falers en succesvolle mensen hebben dezelfde doelen, niet dezelfde gewoontes. Met succesvolle gewoontes maak je het onderscheid.
- Doelen brengen je geen geluk, gewoontes wel. Uit onderzoek blijkt dat 40-50% van ons geluk bepaald wordt door onze dagelijkse activiteiten en bewuste keuzes.
- Doelen brengen je hoofd naar de toekomst, je gewoontes naar het nu. Door je focus te brengen naar de juiste gewoontes breng je meer tijd in je leven.
De juiste manier om doelen te stellen
Hebben doelen dan geen enkele waarde voor succes? Natuurlijk wel! Het is alleen een klein onderdeel. Zoals ik aangaf, draait alles om je dagelijkse gewoontes.
Hoe ik zelf omga met mijn doelen? Ik vind dat doelen concreet moeten zijn. Voor de toekomst is het lastig om concreet te zijn. Daarom heb ik voor de (verre) toekomst ‘richtingen’ in plaats van doelen.
Vervolgens vertaal ik deze richtingen naar duidelijke doelen. Ik noem het doelen, maar het zijn gewoontes. Wat moet ik op maandelijkse, wekelijkse of dagelijkse basis doen om op de juiste richting te blijven? Dit is de enige manier om vooruit te komen. Daarom is mijn advies voor doelen:
Vertaal je doelstelling naar een gewoonte.
Hoe ziet dit er in een voorbeeld uit? Een doelstelling gaat normaal uit van een uitkomst in de verre toekomst:
“Ik wil een marathon lopen”
Vraag jezelf vervolgens af wat je voor deze uitkomst moet doen. Welke gewoonte heb je hiervoor nodig in je leven? In dit geval kan dat zijn:
“3 keer per week 15 kilometer lopen”.
Voilà, je nieuwe doelstelling! Zo heb je een gewoonte verpakt in een doelstelling. Een doelstelling die werkt. Die marathon kunnen lopen volgt vanzelf.
Twijfel je eraan of simpele gewoontes ook voor jou werken? Als jij elke dag netjes je tanden poetst, dan weet ik het zeker! Dat is een gewoonte die je (hopelijk) elke dag doet. En deze gewoonte heb je niet gekregen door een groot doel op te stellen. Waarschijnlijk hingen je ouders vroeger niet op de badkamerwand:
“Een heel leven een mooi, schoon en gezond gebit!”
Grote kans dat ze steeds tegen je zeiden:
“Elke dag 2 minuten je tanden poetsen!”.
En wat is het resultaat? Ik hoop een mooi, schoon en gezond gebit!
