Uitstelgedrag, wat is dat eigenlijk?
Deze vraag stelde ik mijzelf nadat ik erachter kwam dat uitstelgedrag mijn grootste vijand is voor mijn dromen en doelen. Waarschijnlijk herken je het wel. Je weet heel goed wat je moet doen, maar het lukt je niet om de benodigde acties uit te voeren. Je hebt last van uitstelgedrag.
“Maar waarom moet ik weten wat uitstelgedrag is? Ik wil gewoon de oplossing!”
Die gedachte snap ik. Er wordt veel geschreven over de oplossing van uitstelgedrag, maar dat is pas de tweede stap. Voordat jij deze vijand kan verslaan, moet je eerst weten met wie je te maken hebt.
Uitstelgedrag kan je zien als een ziekte. Het komt voor in verschillende vormen, er zijn verschillende behandelingen en iedereen reageert daar anders op. Net als met een ziekte begin je toch niet zomaar met een behandeling?
Nee, met een ziekte wil je weten met welke vorm je te maken hebt. Zomaar een behandeling starten is niet verstandig. Op die manier gaan we uitstelgedrag aanpakken. Ik laat je ontdekken wat uitstelgedrag is, zodat jij deze vijand kan verslaan.
Ben je er klaar voor om jouw vijand voor je dromen en doelen onder ogen te komen?
Wat is uitstelgedrag?
Uitstelgedrag is het voor je uitschuiven van acties die je wilt doen of moet doen. Dit kan zijn tot het allerlaatste moment of zelfs als de deadline al is verstreken. Door uitstelgedrag ontstaan negatieve consequenties.
Niet alles wat je uitstelt is uitstelgedrag. Als je een goede reden hebt om iets uit te stellen, dan noemen we dat prioriteiten stellen. Een taak uitstellen wordt pas uitstelgedrag als je geen goede reden hebt voor het uitstellen. En ik kan je vast verklappen: je taak inruilen voor direct vermaak is geen goede reden.
Een nieuw product voor je bedrijf uitstellen, omdat je focus wilt houden op je huidige product. Dat is geen uitstelgedrag, maar een tactische keuze. Maar als je sporten inruilt voor een afspraak met Netflix, dan is dat zeker een vorm van uitstelgedrag.
Wat hierbij moet opvallen is dat uitstelgedrag ontstaat als je van je plan afwijkt. Je verruilt je lange termijn plan in voor direct genot.
Maar wie bepaalt dan of iets uitstelgedrag is? Dat doe je zelf. En dan niet ‘de zelf’ die genot zoekt in het moment, maar ‘de zelf’ die verder kijkt dan direct vermaak.
Wat is dé definitie van uitstelgedrag?
Uitstelgedrag wordt ook wel procrastinatie genoemd (zoals het Engelse procrastination), wat afstamt van de Latijnse woorden ‘pro’ (voor) en ‘crastinus’ (morgen). Een letterlijke vertaling is dan “voor morgen”. Het is dus een tijdloos begrip.
Een complete definitie voor uitstelgedrag is:
Uitstelgedrag is het uitstellen van taken die iemand wil of moet doen, waarbij de persoon weet dat het niet goed is om uit te stellen en dat het voor ongemak zorgt.
Waardoor ontstaat uitstelgedrag?
Uitstelgedrag is geen onwetendheid voor wat je moet doen. Als je niet weet wat je moet doen kan je het ook niet uitstellen. Als je last hebt van uitstelgedrag, weet je juist goed wat je moet doen. Toch doe je het niet.
Uitstelgedrag is daarom een probleem van zelfregulatie. Een ander woord voor zelfregulatie is zelfcontrole: het vermogen om de juiste keuzes te maken in je gedrag.
De oorzaken voor een gebrek aan zelfcontrole om uitstelgedrag te voorkomen zijn:
- Discipline of discipline
- De juiste gewoontes en systemen
In de eerste plaats ontstaat uitstelgedrag door een gebrek aan discipline. Zonder enige discipline om iets te doen is het onmogelijk om een actie uit te voeren. discipline is iets wat je kan trainen. Het is als een spier die uitgeput kan raken, maar over de lange termijn ook sterker kan worden.
Alleen vertrouwen op discipline is geen handige tactiek. Zo is het bijvoorbeeld niet verstandig een oorlogsvoorraad aan chips in huis te hebben als je wilt afvallen. Uiteindelijk komt er een moment dat je discipline op is en de zak chips ‘uit zichzelf” open is gegaan.
Naast discipline heb je de juiste gewoontes en systemen nodig. Als je wilt afvallen kan je er bijvoorbeeld een gewoonte van maken om nooit slecht eten binnen handbereik te hebben.
Met de juiste gewoontes en systemen halen we het maximale uit onze discipline. We maken het onszelf makkelijker, waardoor we het langer volhouden.
Hoeveel mensen hebben last van uitstelgedrag?
Ik moet de eerste persoon nog tegenkomen die nooit last heeft van uitstelgedrag. Het is iets wat we allemaal ervaren. Al is het dat je kort je telefoon pakt terwijl je een taak moet afmaken.
In onderzoeken naar uitstelgedrag wordt vooral gekeken naar chronische uitstellers. Dit zijn mensen die constant last hebben van uitstelgedrag in alles in hun leven. Ongeveer 20% van de mensen heeft last van chronisch uitstelgedrag. Bij deze mensen neemt uitstelgedrag zulke extreme vormen aan dat hun leven een chaos wordt.
Dit betekent niet dat de andere 80% van de mensen geen last heeft van uitstelgedrag. Hier is het alleen minder zichtbaar.
Stel je bijvoorbeeld iemand voor die doet wat van haar wordt verwacht, maar ook niet meer dan dat. Het leven van deze persoon wordt er niet slechter op, maar ook niet beter.
De mensen om deze persoon heen zien het uitstelgedrag niet, maar de persoon zelf kan wel flink last hebben van uitstelgedrag. Zo worden dromen en doelen nooit gehaald, en glipt het leven aan iemand voorbij.
Dus, hoeveel mensen hebben dan last van uitstelgedrag? Iedereen. Al speelt het bij de ene persoon een grotere rol dan bij de andere.
Wat zijn de negatieve gevolgen van uitstelgedrag?
Hoe gedisciplineerd je ook bent, ook jij hebt weleens last van uitstelgedrag. Nog net even die verpakking van je eten in de prullenbak aanduwen, terwijl je weet dat je de vuilniszak moet wegbrengen. Wees niet bang, ik ken je situatie. Het is menselijk.
Een keer te laat de prullenbak leegmaken is nog geen probleem. Het wordt alleen vervelend als je belangrijke taken blijft uitstellen. Dat belangrijke project voor werk of die bijeenkomst die jij zou regelen. Als je zulke taken blijft uitstellen, wordt het chronisch en heeft dat grote impact op je leven.
Uitstelgedrag heeft in de eerste plaats een direct negatief gevolg voor jezelf. Zo krijg je last van stress, een negatief zelfbeeld of schaamte.
Naast het directe negatieve gevoel wat je van uitstelgedrag krijgt, heeft het uiteindelijk ook negatieve gevolgen voor je omgeving. In vrijwel alle situaties zorgt uitstelgedrag voor negatieve uitkomsten. Als dit uit de hand loopt kan dit extreme gevolgen hebben:
- Het blijven uitstellen van werk kan ervoor zorgen dat je jouw baan verliest
- Het constant uitstellen van sociale interacties kan leiden tot een sociale isolatie
- Het blijven uitstellen van huishoudelijke klusjes kan een onleefbare situatie creëren
- Het uitstellen van betalingen kan ervoor zorgen dat je bezittingen kwijtraakt
In mildere vormen kan uitstelgedrag alsnog grote impact hebben. Zo kan uitstelgedrag de vijand zijn voor een droomleven. Het zijn namelijk de acties voor een droomleven die we het snelste uitstellen. Dit zijn acties die lastig zijn om uit te voeren en de negatieve consequenties ervaar je niet direct.
Deze negatieve gevolgen van uitstelgedrag zijn niet nieuw. Zo zei de beroemde stoïcijnse filosoof Seneca duizenden jaren geleden al:
Terwijl wij onze tijd verspillen aan aarzelen en uitstellen, glijdt het leven aan ons voorbij
Uit onderzoeken blijkt dat mensen vooral spijt hebben van de dingen die ze niet hebben gedaan, dan van de dingen die ze wel hebben gedaan. Uitstelgedrag is dé oorzaak van de spijt die mensen hebben aan het eind van hun leven.
Welke soorten en vormen uitstelgedrag bestaan er?
Uitstelgedrag is toch bij iedereen hetzelfde? Ja, iedereen die last heeft van uitstelgedrag stelt iets uit. Er is alleen een onderscheid in te maken. In onderzoeken worden twee vormen van uitstelgedrag uit elkaar gehaald.
Passief uitstelgedrag
Onderzoekers naar uitstelgedrag zien passief uitstelgedrag als de traditionele vorm van uitstelgedrag. Bij passief uitstelgedrag heeft iemand last van besluiteloosheid en krijgt het niet voor elkaar en taak op tijd af te ronden.
Passieve uitstellers hebben last van gedachten en emoties die hen tegenhoudt. Dit kan een onzekerheid zijn over de uitkomst of over de juiste manier van de taak uitvoeren. De taak wordt ontweken, zodat de persoon de negatieve emoties niet hoeft te ervaren.
Actief uitstelgedrag
Actief uitstelgedrag is een vorm van uitstelgedrag waarbij iemand een taak uitstelt tot er genoeg druk is om de taak uit te voeren. Deze druk ontstaat meestal door een naderende deadline. Actief uitstelgedrag wordt door onderzoekers gezien als een positievere vorm van uitstelgedrag.
Bij actief uitstelgedrag heeft iemand geen last van de negatieve emoties zoals bij passief uitstelgedrag. Hier ontbreek juist een emotie, namelijk de stress om de taak op tijd te voltooien.
Andere vormen van uitstelgedrag
Als je zoekt naar soorten uitstelgedrag kom je prachtige lijstjes tegen. Mensen worden graag in hokjes geplaatst. Deze lijstjes zijn alleen niet wetenschappelijk onderbouwd. Ze klinken vooral leuk.
In de kern zijn er slechts de twee vormen die ik hierboven noemde te vinden bij uitstelgedrag. Bij de een wordt iemand tegengehouden door emotie (passief) en bij de ander mist iemand een emotie (actief).
Van welke vorm van uitstelgedrag je last hebt kan per taak verschillen. Het is goed om je hier bewust van te zijn. Ontbreekt de juiste druk door een deadline of is er een emotie waar je mee moet dealen?
Hoe moet je uitstelgedrag aanpakken?
Uitstelgedrag kan je het beste aanpakken aan de twee kanten waardoor uitstelgedrag ontstaat:
- Gebrek aan discipline
- Ontbreken van systemen
Dit kan je het beste voor je zien als een gewichtheffer die een gewicht moet optillen. Hoe sterker (gedisciplineerder) de gewichtheffer is, hoe meer deze kan optillen (minder uitstelt).
Maar het komt niet alleen aan op brute (wils)kracht. Je kan nog zo sterk zijn, uiteindelijk raak je uitgeput als je urenlang een gewicht moet vasthouden. Daarom is het minstens zo belangrijk dat je het gewicht (de taken die je niet mag uitstellen) zo licht mogelijk houdt. Dat doe je door de juiste systemen.
Maar als je alleen lichte gewichten tilt (door goede systemen), hoe word je dan sterker? Dat is een hele goede vraag! En die vraag komt voort uit de grote denkfout die we in onze maatschappij maken.
In onze maatschappij denken we dat we de hele dag met een gewicht rond moeten lopen om sterker (gedisciplineerder) te worden. Maar heb je een gewichtheffer zo ooit sterk zien worden? Nee, een gewichtheffer loopt niet de hele dag rond met een gewicht in zijn hand. Een gewichtheffer tilt af en toe een heel zwaar gewicht op.
Dát is de manier om je discipline te vergroten. Door af en toe jezelf extreem uit te dagen. Dat doe je door jezelf af en toe in discomfort te plaatsen. Bijvoorbeeld door je dag te starten met een ijskoude douche. Zo train je jouw discipline.
Je wordt niet gedisciplineerder door de hele dag een gewicht rond te slepen. Je raakt enkel uitgeput. Wat je wil is zo licht mogelijk rondlopen en af en toe een zwaar gewicht pakken.
Hoe ziet dat er in de praktijk uit? Je daagt jezelf elke dag uit met een training om gedisciplineerder te worden. De taken die je verder op een dag doet maak je zo eenvoudig mogelijk met de juiste gewoontes en systemen. Op die manier ben je altijd sterk genoeg om elke taak aan te kunnen en raak je niet uitgeput.
Ga daarom aan de slag met deze twee punten om uitstelgedrag te verslaan:
- Zorg voor meer discipline door elke dag iets oncomfortabels te doen, zoals een koude douche of uitdagende training
- Maak de taken die je moet doen zo simpel mogelijk door gewoontes in je leven te bouwen en de juiste systemen te ontwikkelen.
Maak een gewoonte van deze twee punten, en je uitstelgedrag wordt steeds iets minder!
