Als ik terugkijk naar mijn school- en studietijd, dan vraag ik mij weleens af hoe ik het heb kunnen halen. Mijn motivatie nam toe als een toets naderde en verdween weer direct na mijn tentamenweek.
Boeken lezen voor school en studie? Ik vond het verschrikkeijk m te oen. Tegenwoordig lees ik zoveel boeken voor mijn plezier, dat menig student al ziek zou worden van de gedachte.
Hoe kan het dat we de ene keer wel uit onszelf in actie komen en de andere keer niemand ons in beweging krijgt? Het antwoord daarop kunnen we vinden in motivatie. Onze motivatie is de beleving van iets willen of niet willen, het is de drijfveer van onze acties. De vraag is alleen: hoe ontstaat deze motivatie?
Er bestaan verschillende ideeën over wat ons motiveert. Eén van de meest gebruikte theorieën is het indelen van motivatie in twee categorieën: Extrinsieke Motivatie en Intrinsieke Motivatie.
Door het verschil tussen deze twee vormen van motivatie goed te leren kennen, weet je hoe je jezelf en anderen kan motiveren. Met dit artikel maak ik duidelijk wat precies het verschil is tussen deze twee vormen van motivatie. En belangrijker: ik laat je zien hoe je ze beiden succesvol weet in te zetten.
Definities van Extrinsieke en Intrinsieke Motivatie
Voordat we in de voor- en nadelen van Extrinsieke en Intrinsieke Motivatie duiken, is het belangrijk dat we helder hebben wat ze precies betekenen.
Wat is Extrinsieke Motivatie?
‘Extrinsiek’ geeft aan dat het om motivatie die gestimuleerd wordt door iets van ‘buitenaf’. Dit betekent dat je gemotiveerd raakt door een beloning die je wilt krijgen of een straf die je wilt voorkomen.
In ons leven zien we deze vorm van motivatie veel terugkomen. Denk bijvoorbeeld aan het salaris dat je krijgt voor je werk of de consequenties die volgen als je te laat komt. De motivatie komt dan niet uit de activiteit zelf. Het ontstaat door het gevolg dat verbonden is aan de activiteit.
Andere voorbeelden van Extrinsieke Motivatie zijn:
- Een prijs willen winnen voor een wedstrijd
- Leren voor een examen voor een goed cijfer
- Binnen de snelheidslimiet blijven om een boete te voorkomen
Wat is Intrinsieke Motivatie?
‘Intrinsiek’ geeft aan dat het om motivatie gaat die van ‘binnenuit’ komt. Hiermee wordt de motivatie bedoeld die ontstaat — vanuit de persoon — voor de activiteit zelf. Deze motivatie voor een activiteit ontstaat door persoonlijke waarden en wordt niet gedreven door beloning of voorkomen van een straf. Denk aan nieuwsgierigheid, enthousiasme en ambitie.
Je herkent deze vorm van motivatie bij de dingen die je doet zonder daar direct een resultaat bij te verwachten. Je ervaart direct plezier in de activiteit of ervaart goede gevoelens doordat het aansluit bij wat je belangrijk vindt.
Voorbeelden van intrinsieke motivatie zijn:
- Sporten, omdat je er direct van geniet
- Leren voor iets, omdat je er graag beter in wilt worden
- Een spel spelen, omdat je plezier haalt uit het spelen
Wat is het verschil tussen Extrinsieke en Intrinsieke Motivatie?
Laat ik eerst de overeenkomst noemen. Zowel Extrinsieke als Intrinsieke Motivatie zorgen voor motivatie en brengen ons in beweging. Het grootste verschil tussen Extrinsieke en Intrinsieke Motivatie is dat Extrinsieke motivatie door iets buiten onszelf ontstaat, terwijl Intrinsieke Motivatie vanuit onszelf komt.
Doordat de oorsprong van Extrinsieke en Intrinsieke Motivatie anders is, zorgt dit ook voor verschillende voor- en nadelen.
De voor- en nadelen van Extrinsieke Motivatie
Je hoort vaak ten onrechte dat we ons alleen moeten richten op Intrinsieke Motivatie. Deze motivatie wordt als krachtiger gezien. Helaas kunnen we niet altijd rekenen op intrinsieke motivatie. We kunnen niet van anderen en onszelf verwachten dat we voor elke activiteit intrinsiek gemotiveerd zijn.
Stel je eens voor dat we niemand meer een salaris geven voor het werk dat ze doen. Denk je dat iedereen nog netjes komt opdagen voor zijn werk? Of als we geen boetes meer uitdelen voor te hard rijden. Denk je dat iedereen vanuit zichzelf netjes binnen de snelheidslimiet blijft rijden?
Dat brengt ons bij het grote voordeel van extrinsieke motivatie: het werkt en is makkelijk toe te passen. Zoek een beloning of straf voor een activiteit en je zorgt direct voor extrinsieke motivatie.
Kijk eens om je heen hoeveel van ons handelen wordt veroorzaakt door externe factoren. Van spaaracties bij bedrijven tot rente als je te laat betaalt. Door beloningen en straf komen we in actie.
Een nadeel van extrinsieke motivatie is dat het iemand kan aanzetten tot actie die past bij de persoon. Iemand doet dan iets wat niet aansluit bij zijn of haar persoonlijke waarden. Extrinsieke motivatie zorgt op die manier voor motivatie voor de verkeerde dingen. Denk bijvoorbeeld aan mensen die iets doen voor geld en achteraf spijt krijgen dat ze dit hebben gedaan.
Ik ga ervan uit dat jij een goed persoon bent en extrinsieke motivatie nooit misbruikt. Kleeft er dan nog wel een nadeel aan deze vorm van motivatie? Helaas wel.
In onze samenleving wordt grote waarde gehecht aan extrinsieke motivatie. Waarschijnlijk zelfs te veel, want het probleem van extrinsieke motivatie is dat het een korte levensduur heeft. Het geeft in het begin een grote boost, maar dit neemt in de loop van de tijd af. Dit ziet er zo uit:
Dat extrinsieke motivatie afneemt, heeft te maken met gewenning. Deze gewenning wordt ‘hedonistische adaptatie’ genoemd. Dit houdt in dat je went aan de omstandigheden waarin je leeft, zowel in positieve als negatieve zin. Als je constant wordt beloond, dan neemt de waarde van die beloning af.
En straffen dan? Ook dit went. De eerste keer is een straf heftig, maar na verloop van tijd hechten mensen ook minder waarde aan de negatieve gevolgen.
Tot slot heeft extrinsieke motivatie nog een ander nadelig effect. Dit is de negatieve invloed op onze intrinsieke motivatie.
Het Overrechtvaardiging effect – Overjustification Effect
Het voorbeeld waar ik dit artikel mee begon, is een mooi voorbeeld van het nadelige effect van extrinsieke motivatie op intrinsieke motivatie.
Ik las voor mijn plezier op jonge leeftijd tijdschriften over wetenschappelijke onderwerpen. Deze natuurlijke motivatie verdween tijdens mijn schooltijd. Ik werd ‘verplicht’ om te leren. Ze probeerden mij te motiveren met toetsen, cijfers en nablijven.
De extrinsieke motivatie zorgde voor een nadelig effect op mijn natuurlijke (intrinsieke) motivatie. Ik kreeg een afkeer tegen activiteiten die ik moest doen. Zo was er zelfs een periode dat ik geen boeken meer wilde lezen, terwijl ik dat altijd met plezier deed. Tegenwoordig lees ik per maand meer dan wat ik in een jaar las tijdens mijn school- en studietijd.
Herken je dit? Dat je opeens een beloning of straf voor iets krijgt en daardoor geen zin meer hebt om het te doen? Dit is een bekend fenomeen en wordt het ‘overrechtvaardiging effect’ of in het Engels het ‘overjustification effect’ genoemd.
Dat we minder gemotiveerd raken door straffen kunnen we ons wel voorstellen. Alleen wat kan het kwaad als we een beloning toevoegen aan een activiteit waar we al intrinsieke motivatie voor hebben? Nou, heel veel.
Onderzoeken (bron, bron, bron) hebben aangetoond dat door het toevoegen van extrinsieke motivatie aan een activiteit waarvoor al intrinsieke motivatie aanwezig is, de intrinsieke motivatie afneemt.
Het Overrechtvaardiging effect is inmiddels aangetoond, maar wat de oorzaak is, is nog niet duidelijk. Een idee is dat het ontstaat doordat onze focus verplaatst naar de externe beloning, in plaats van onze interne waardering voor de activiteit. Een andere theorie is dat het ontstaat doordat we het gevoel krijgen dat we worden ‘omgekocht’ voor de activiteit.
Zo zet je Extrinsieke Motivatie succesvol in
Extrinsieke motivatie zet je succesvol in voor activiteiten waar geen of weinig intrinsieke motivatie voor te vinden is. De beloning moet dan wel klein blijven en direct worden verbonden aan de activiteit. (bron)
Denk aan een simpele beloning voor klusjes die gewoon gedaan moeten worden, maar waar je geen plezier uit haalt of die niet (direct) belangrijk voor je zijn.
Zelf gebruik ik muziek, podcasts en luisterboeken als extrinsieke beloning voor taken die ik liever niet doe. Bijvoorbeeld als ik het huis schoonmaak, luister ik ondertussen naar een podcast. Op die manier ervaar ik direct een beloning tijdens het schoonmaken.
Extrinsieke motivatie werkt alleen op korte termijn, kijk daar dus mee uit. Het zorgt voor een motivatieboost, maar deze motivatie neemt af.
In ieder geval moet je ervoor zorgen dat je geen extrinsieke motivatie toevoegt aan activiteiten waar al intrinsieke motivatie voor aanwezig is. Het resultaat hiervan is dat je de intrinsieke motivatie laat verdwijnen (wat het overrechtvaardiging effect wordt genoemd).
De voor- en nadelen van Intrinsieke Motivatie
Intrinsieke motivatie is iets waar we allemaal naar zoeken. Dit komt doordat intrinsieke motivatie flink wat voordelen heeft als je het vergelijkt met extrinsieke motivatie.
Giep Franzen bespreekt in zijn boek (bron) meerdere onderzoeken die de voordelen aantonen van intrinsieke motivatie. Een belangrijke reden dat mensen liever intrinsiek gemotiveerd zijn dan extrinsiek, heeft te maken met de positieve gevoelens bij het uitvoeren van de taak. Bij het uitvoeren van een taak ervaren intrinsiek gemotiveerde mensen plezier en een gevoel van trots.
Een ander voordeel dat intrinsieke motivatie brengt, zien we terug in de manier waarop een taak wordt uitgevoerd. Als mensen intrinsiek gemotiveerd zijn voor iets, hebben ze een hoger concentratieniveau en meer creativiteit. Een logisch gevolg is dat de taak dan beter wordt uitgevoerd.
Een nadeel van intrinsieke motivatie is dat het niet direct aanwezig is. Het is als een dieselmotor; het moet op gang komen. We hebben een bepaalde vorm van vaardigheid nodig voor de activiteit voordat we het waarderen.
Mensen die worden bestempeld als uitzonderlijk gepassioneerd en intrinsiek gemotiveerd zijn niet zo begonnen. Denk aan grootse muzikanten. Deze mensen ervaren nu veel intrinsieke motivatie met muziek maken, maar ook zij begonnen met gefrustreerd gepingel.
Bij mezelf herken ik dit goed. Ik haal een berg intrinsieke motivatie uit het schrijven van dit artikel, maar dit was niet zo bij mijn eerste artikelen.
Laten we dit verhaal net als de extrinsieke motivatie in een afbeelding gieten:
Wat we zien is dat intrinsieke motivatie toeneemt in de loop van de tijd.
Zo zet je Intrinsieke Motivatie succesvol in
Uiteindelijk wil je voor activiteiten die je vaak doet en in de toekomst blijft doen intrinsiek gemotiveerd zijn. Denk aan je werk, sport en vermaak. Dit zijn geen activiteiten die je puur uit extrinsieke motivatie wilt laten voortkomen.
Zoals je al hebt kunnen lezen neemt extrinsieke motivatie uiteindelijk af. Het is de intrinsieke motivatie die ervoor zorgt dat je door blijft gaan. Hoe zet je intrinsieke motivatie dan succesvol in?
Voor intrinsieke motivatie moet je eerst weten wat bij je past. Wat vind je belangrijk? Waar haal je plezier uit? Met het antwoord op deze vragen word je niet geboren, maar dit wordt vormgegeven door je ervaringen in je leven. En hoe kom je aan die ervaringen? Door de acties die je onderneemt in je leven. Door actie te ondernemen ervaar je vanzelf de activiteiten die jou intrinsiek motiveren.
Als je eenmaal helder hebt wat voor jou belangrijk is, dan moet je hiervoor intrinsiek gemotiveerd te blijven. Het is niet zo dat je standaard gemotiveerd bent voor alles wat belangrijk voor je is.
Je hebt altijd dagen dat je het niet ‘voelt’ of ‘geen zin’ hebt. Dat betekent niet dat je aan die gevoelens moet toegeven. Intrinsieke motivatie is als een dieselmotor, weet je nog? Het moet op gang komen.
Vraag jezelf af wat de kleinst denkbare actie is die je kan ondernemen. Door deze actie uit te voeren zorg je voor nieuw resultaat, inspiratie en motivatie om door te gaan. Dit is onderdeel van het motivatie hart, mijn concept over een succesvolle toepassing van actie voor je motivatie.
Extrinsieke en Intrinsieke Motivatie in je leven
Je weet nu hoe je extrinsieke en intrinsieke motivatie los van elkaar inzet. Het is nog krachtiger als je de twee vormen van motivatie weet te combineren.
Ik liet je eerder twee afbeeldingen zien van extrinsieke en intrinsieke motivatie. Laten we deze twee afbeeldingen samenvoegen:
Extrinsieke motivatie (oranje), Intrinsieke motivatie (rood), totale motivatie (groen)
Hiermee zie je direct wat de combinatie van extrinsieke en intrinsieke motivatie doet. Het uiteindelijke doel is dat je door intrinsieke motivatie blijft doorgaan. Voordat dit het geval is zorgt extrinsieke motivatie voor de nodige motivatie om je op gang te helpen.
Onthoud voor de toekomst de volgende vuistregel:
Extrinsieke motivatie helpt je op gang, intrinsieke motivatie laat je doorgaan.
Extrinsieke motivatie en intrinsieke motivatie toepassen op je leven
Om af te sluiten vind ik het belangrijk om duidelijk te maken hoe je deze twee vormen van motivatie toepast op je leven. Nieuwe informatie is leuk, maar je hebt er pas wat aan als je het onderdeel maakt van je leven.
1. Ontdek je intrinsieke motivaties
De belangrijkste stap is deze: zorg dat je helder hebt wat je intrinsiek motiveert. Veel mensen noemen dit ‘je passie’ of ‘levensdoel’, maar dit maakt het vager dan nodig. Het is niets meer dan doen wat belangrijk voor je is, op de lange termijn.
We worden niet geboren met een intrinsieke motivatie voor iets. Onze intrinsieke motivatie ontstaat door alles wat we meemaken in het leven. Dit is niet gegoten in beton, het ontwikkelt en verandert. Je ontwikkelt jouw intrinsieke motivatie door nieuwe dingen te ervaren en actie te ondernemen. ‘Iets doen’ is daarin belangrijker dan ‘het juiste’ doen. Uiteindelijk bepaal jij wat ‘juist’ is.
2. Ontdek je extrinsieke motivaties
Extrinsieke motivaties kunnen handig zijn voor kleine dingen in het leven. Ze vormen alleen een gevaar als je hele leven gedreven is op extrinsieke motivatie. Denk eens goed na over de dingen waarvoor je op dit moment extrinsiek gemotiveerd bent.
Waarom ben je gemotiveerd voor het krijgen van een beloning of het voorkomen van een straf? Als je hier eerlijk over durft te zijn naar jezelf, dan kom je erachter dat het niets anders is dan verwachtingen voor ervaringen in de toekomst. We verwachten dat die externe beloning ons beter laat voelen.
Waar komt die extrinsieke motivatie vandaan? Wat wil je ervaren? Waarom wil je dat ervaren?
Het probleem is dat in ons hoofd de verwachting van de beloning en straf groter is dan de werkelijkheid. Als we het geluk hebben dat we door onze extrinsieke motivatie de beloning krijgen of straf voorkomen, dan nog is de daadwerkelijk ervaring anders dan we hadden verwacht.
Door alleen te leven op basis van extrinsieke motivatie, schuif je jouw goede gevoelens altijd voor je uit. Hoe groter de extrinsieke motivatie, hoe meer je de ervaring van het leven voor je uitschuift.
Maak voor jezelf duidelijk wat je extrinsieke motivaties zijn. Vraag jezelf vervolgens af of deze motivaties je leven ondersteunen of de ervaringen van het leven voor je uitschuiven.
3. Zorg voor constante motivatie
Uiteindelijk wil je natuurlijk altijd gemotiveerd zijn. Door je focus te leggen op intrinsieke motivatie en extrinsieke motivatie te gebruiken als ondersteuning, krijg je dit voor elkaar.
Het belangrijkste is dat je altijd focust op actie. Door actie krijg je een constante stroom van motivatie. Dit principe bespreek ik uitgebreid in mijn uitleg over het Motivatie Hart.
Het komt voor dat je motivatie er op een dag niet is. Dat is geen probleem. Zoals ik al schreef, het gaat erom dat je in beweging blijft. Wat je hiervoor nodig hebt, is het nodige geduld. In mijn artikel over het verschil tussen geduld en ongeduld leg ik uit hoe je dit ontwikkelt.
Constante motivatie ontstaat altijd in het nu. Als je weet hoe je ‘in het nu’ gemotiveerd raakt, dan weet je hoe je altijd gemotiveerd bent. En hoe doe je dat? Door de actie zo klein te maken, dat je er geen nee tegen kan zeggen. Dus sluit ik af met een belangrijke vraag die ik altijd aan mensen stel die geen motivatie hebben:
“Wat is de kleinst denkbare actie die je nu kan uitvoeren?”
